31 Mart’ta yapılacak yerel seçimler yaklaşırken, kamuoyu anketleri ile vatandaşın nabzı tutulmaya çalışılıyor.
Seçimlerin olası sonuçlarına dair fikir verebilecek bir anket de, Türkiye İstatistik Kurumu’nun yaptığı ‘aylık tüketici eğilimleri anketi’.
TÜİK bu anket ile “tüketicilerin maddi durum ve genel ekonomiye ilişkin mevcut durum değerlendirmeleri ile gelecek dönem beklentileri, harcama ve tasarruf eğilimlerini” ölçüyor.
Anket sonuçlarından hesaplanan tüketici güven endeksi 0-200 aralığında değer alabiliyor. Tüketici güven endeksinin 100’den büyük olması tüketici güveninde iyimser durumu, 100’den küçük olması tüketici güveninde kötümser durumu gösteriyor.
Son 20 yılın seçim sonuçları ile TÜİK’in tüketici güven endeksi karşılaştırıldığında dikkat çekici bir sonuç ortaya çıkıyor.
AKP’nin son 20 yılda istediğini aldığı seçimlerin hepsinde tüketici güveni endeks değeri hep 90 ve üzerinde idi. AKP’nin bu dönemde istediğini alamadığı dört seçimde ise bu değer hep 90’ın altında oldu.
Bugün açıklanan verilere göre, tüketici güven endeksi şubat ayında 79,3 iken mart ayında yüzde 0,02 oranında artarak 79,4 oldu.
İşte 20 yılda yapılan seçimlerde AKP’nin oy oranları ve seçimin yapıldığı aydaki tüketici güveni endeks değerleri…
28 Mart 2004 yerel seçimleri:
AKP’nin oy oranı: % 41,67
Mart 2004 tüketici güveni endeks değeri: 104,9
AKP bu seçimde İstanbul ve Ankara dahil birçok büyükşehir belediyesini kazandı.
22 Temmuz 2007 genel seçimleri:
AKP’nin oy oranı: %46,66
Temmuz 2007 tüketici güveni endeks değeri: 93,9
AKP bu seçim sonucu ile tek başına hükümet kuracak çoğunluğu sağladı.
29 Mart 2009 yerel seçimleri:
AKP’nin oy oranı: %38,39
Mart 2009 tüketici güveni endeks değeri: 76,9
Dünyada ve Türkiye’de ekonomik kriz yaşanan 2009’daki seçimde AKP’nin oylarında 2007’deki genel seçime göre 8,27 puan, 2004’teki yerel seçime göre ise 3,28 puanlık düşüş oldu.
12 Haziran 2011 genel seçimleri:
AKP’nin oy oranı: %49,83
Haziran 2011 tüketici güveni endeks değeri: 98,0
AKP 2011’deki seçimde oy oranını, bir önceki genel seçime göre 3,25 puan, bir önceki yerel seçime göre 11,44 puan artırdı.
30 Mart 2014 yerel seçimleri:
AKP’nin oy oranı: %42,87
Mart 2014’te tüketici güveni endeks değeri: 92,4
AKP bu seçimde İstanbul ve Ankara dahil birçok büyükşehir belediyesini kazandı ve bir önceki yerel seçime göre oy oranını yükseltti.
10 Ağustos 2014 cumhurbaşkanlığı seçimi:
Recep Tayyip Erdoğan’ın oy oranı: %51,79
Ağustos 2014’te tüketici güveni endeks değeri: 93,6
AKP Genel Başkanı Erdoğan bu seçimi kazanıp cumhurbaşkanı seçildi.
7 Haziran 2015 genel seçimleri:
AKP’nin oy oranı: %40,87
Haziran 2015 tüketici güveni endeks değeri: 89,6
AKP bu seçimde tek başına hükümet kuracak meclis çoğunluğunu kaybetti ve 1 Kasım’da seçimler tekrarlandı.
1 Kasım 2015 genel seçimleri:
AKP’nin oy oranı: %49,50
Kasım 2015 tüketici güveni endeks değeri: 95,2
AKP bu seçimle birlikte tek başına hükümet kuracak çoğunluğu tekrar elde etti.
16 Nisan 2017 anayasa değişikliği referandumu:
AKP ve MHP’nin istediği evet oyu oranı: %51,4
Nisan 2017 tüketici güveni endeks değeri: 92,0
AKP ve MHP’nin istediği Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi teklifi kabul edildi.
24 Haziran 2018 cumhurbaşkanlığı seçimi:
Recep Tayyip Erdoğan: %52,6
Haziran 2018 tüketici güveni endeks değeri: 91,1
Erdoğan ikinci kez cumhurbaşkanı seçildi ve cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçildi.
31 Mart 2019 yerel seçimleri:
AKP’nin aldığı oy oranı: %44,33
Mart 2019 tüketici güveni endeks değeri: 81,1
AKP bu seçimde İstanbul ve Ankara dahil birçok büyükşehir belediyesini kaybetti.
23 Haziran 2019 İstanbul seçimi (tekrar):
AKP’nin adayının oy oranı: %44,98
Haziran 2019 tüketici güveni endeks değeri: 80,1
AKP bu seçimde İstanbul’u bir kez daha kaybederken oy farkı 13 binden 806 bine yükseldi.
14 Mayıs 2023 genel seçimi:
AKP’nin aldığı oy oranı: %35,6
Mayıs 2023’te tüketici güven endeks değeri: 91,1
Haziran 2022’de 63,4 olan tüketici güven endeks değeri, kur ve faizin baskılandığı, seçim ekonomisi uygulamalarının devreye sokulduğu süreç sonunda Mayıs 2023’te 91,1’e kadar yükseldi. Seçimlerde Tayyip Erdoğan bir kez daha Cumhurbaşkanı seçilirken, AKP’nin başını çektiği Cumhur İttifakı da TBMM’de çoğunluğu elde etti.
Eski Merkez Bankası Başekonomisti Prof. Dr. Hakan Kara da bugün X hesabından yaptığı paylaşımda, tüketici güven endeksi ile seçim sonuçları arasındaki ilişkiye dikkat çekti.
31 Mart 2024 yerel seçimleri:
Ocak 2024 itibarıyla tüketici güven endeksi değeri, 80,4 seviyesinde bulunuyor ancak ağustosta 68 seviyesine kadar gerileyen endekste son aylarda yükseliş var.
Mayıs seçimleri sonrasındaki kur, vergi ve enflasyon artışlarıyla düşen endeks, kur ve fiyatlardaki artış hızının yavaşlaması ve ücret zamlarıyla son aylarda yükseldi ancak yine de seçimler için eşik değer olan 90’ın altında bulunuyor. Önümüzdeki iki ayda değeri yükseltmek için hükümetten yeni hamleler gelebilir.
Tabii ki seçimlerde tek faktör ekonomideki genel durum değil ve TÜİK anketinin ne kadar güvenilir olduğu tartışılır. Ancak yine de yukarıda sıraladığımız seçim sonuçları ve tüketici güveni endeksi tablosu, seçimlerin olası sonuçlarına dair bir fikir veriyor.
